Η στρατιωτική αριστοκρατία
Αλέξιος Α' Κομνηνός(1081-1118)
Τον 11ο αιώνα η πολιτική και η στρατιωτική αριστοκρατία δε χωρίζονταν από αγεφύρωτο χάσμα. Εντούτοις, η κατάσταση στους κόλπους της αριστοκρατίας μεταβλήθηκε από τα τέλη του αιώνα αυτού με την άνοδο του Αλέξιου Α'Κομνηνού (1081-1118) στην εξουσία: η ανώτατη στρατιωτική αριστοκρατία αναδείχθηκε στην κυρίαρχη τάξη της αυτοκρατορίας, σχηματίζοντας ευρύ συνασπισμό ισχυρών οικογενειών (Κομνηνοί, Δούκες, Παλαιολόγοι, Μελισσηνοί κ.ά.) που συνδέονταν μεταξύ τους με επιγαμίες. Οι οικογένειες αυτές διαμόρφωσαν ένα είδος φατρίας γύρω από τη δυναστεία των Κομνηνών, μονοπωλώντας τα ανώτερα στρατιωτικά και διοικητικά αξιώματα.
Από τις αρχές του 12ου αιώνα οι παλαιοί τίτλοι αντικαταστάθηκαν από νέους (με βάση τον τίτλο σεβαστός), οι οποίοι απονέμονταν με κριτήριο το βαθμό συγγένειας και τόνιζαν την οικογενειακή σχέση με τον αυτοκράτορα. Οι αλλαγές αυτές επισημαίνουν τη ριζική μεταβολή που υπέστη ο χαρακτήρας της βυζαντινής ιεραρχίας: τα υψηλότερα αξιώματα στην αυλή απονέμονταν αποκλειστικά στα μέλη της διευρυμένης αυτοκρατορικής οικογένειας. Η φατρία των Κομνηνών συνιστούσε μία ομάδα με ξεχωριστή θέση στην ιεραρχία, τοποθετημένη πέρα και πάνω από τη σύγκλητο. Έτσι, οι δεσμοί αίματος ήταν πρωταρχικής σημασίας για τον προσδιορισμό της ανώτερης αριστοκρατίας.
Πηγή:http://constantinople.ehw.gr/forms/fLemmaBodyExtended.aspx?lemmaID=10946
Από τις αρχές του 12ου αιώνα οι παλαιοί τίτλοι αντικαταστάθηκαν από νέους (με βάση τον τίτλο σεβαστός), οι οποίοι απονέμονταν με κριτήριο το βαθμό συγγένειας και τόνιζαν την οικογενειακή σχέση με τον αυτοκράτορα. Οι αλλαγές αυτές επισημαίνουν τη ριζική μεταβολή που υπέστη ο χαρακτήρας της βυζαντινής ιεραρχίας: τα υψηλότερα αξιώματα στην αυλή απονέμονταν αποκλειστικά στα μέλη της διευρυμένης αυτοκρατορικής οικογένειας. Η φατρία των Κομνηνών συνιστούσε μία ομάδα με ξεχωριστή θέση στην ιεραρχία, τοποθετημένη πέρα και πάνω από τη σύγκλητο. Έτσι, οι δεσμοί αίματος ήταν πρωταρχικής σημασίας για τον προσδιορισμό της ανώτερης αριστοκρατίας.
Πηγή:http://constantinople.ehw.gr/forms/fLemmaBodyExtended.aspx?lemmaID=10946